Kritische noot: het einde van de tunnel?

Er is al veel inkt gevloeid over burn-out en depressie, maar toch blijft het een taboe. Je begrijpt het pas echt als je het zelf meemaakt en in deze positie bevind ik me nu. Nee, nu volgt er niet het zoveelste verhaal over burn-out en hoe diep ik heb gezeten, maar ik wil enkele knelpunten aankaarten.

Bills, Bills, Bills

Ik sta in het onderwijs en momenteel zijn mijn ziektedagen uitgeput, waardoor ik nu 'wachtgeld' ontvang dat 50% van mijn loon bedraagt. Ik wacht immers op een oproep van het controleorgaan Medex. Zij nemen dan een beslissing over hoe het verder moet: werk hervatten, werk halftijds hervatten, niet meer geschikt voor je huidig werk, maar wel een andere functie, tijdelijk of definitief pensioen wegens ziekte ... Je weet echter niet wanneer je op controle moet. M.a.w. je kan maanden wachten op deze oproep. Tot dan moet ik het dus stellen met een half loon. Als je dan even de berekening maakt, kom je tot de conclusie dat je niet rondkomt. Of misschien net wel ... je kan nauwelijks je hoofd boven water houden. Al deze zorgen zijn niet bevorderlijk voor het genezingsproces. U mag terug naar start!

Het is wel contradictorisch: je moet proberen zo snel mogelijk weer aan het werk te gaan. Ok, dat wil ik zeker doen: ik heb verschillende dokters bezocht, loopbaanbegeleiding gevolgd, naar de psychiater, medicatie, psycholoog .... Ik vrees echter dat ik met deze begeleiding moet stoppen, want ik heb er de financiële middelen niet (meer) voor. Verder raadt men aan dat je activiteiten doet die je energie geven en je onder de mensen te begeven om het sociaal isolement tegen te gaan. Een ander terugkerend advies is yoga, mindfulness, beweging, iets nieuws leren... Ik vraag me echt af hoe ik dit moet bolwerken!

Ik heb bij verschillende instanties aangeklopt: de vakbond, de mutualiteit, Medex zelf, OCMW, de minister van onderwijs gemaild ..., maar concrete hulp is ver zoek. In de eerste plaats weten weinig mensen hoe het systeem in het onderwijs en ziektedagen in elkaar zit. Het is spelen of gespeeld worden. Dus je wordt van het kastje naar de muur gestuurd. Overigens heb je gewoon de energie niet om dit allemaal uit te pluizen. Als je telkens het deksel op de neus krijgt, voel je je wel eens eenzaam en wordt het lichtje op het einde van de tunnel steeds kleiner in plaats van groter. Men beweert dat ons sociaal systeem één van de beste ter wereld is. Eerlijk gezegd .... merk ik daar zeer weinig van. Momenteel vraag ik me nog steeds af hoe het mogelijk is dat ik me zo door de mazen van het net voel glippen.

Vallen en weer opstaan

Bij de pakken blijven zitten ligt niet in mijn aard. Ik wil echt vooruit en wil stappen ondernemen, maar ik word moedeloos. Waar en bij wie moet ik aankloppen voor welke hulp? Er zijn al veel onderzoeken gedaan naar stress en burn-out, maar wanneer komen er concrete acties? Ik help dagelijks jongeren, maar wanneer word ik geholpen?

Nu kan ik het weer aan om enkele activiteiten te doen, maar de dagelijkse rush zit er nog niet in. Veel prikkels tegelijkertijd is nog te moeilijk. Voor de klas staan is dus (nog) geen optie. In een andere sector zou ik een andere functie of ander werk kunnen vragen, maar in het onderwijs is dit praktisch zeer moeilijk. Ik stel me dan ook de vraag hoe het onderwijs hier in de toekomst mee zal omgaan. Veel gemotiveerde leerkrachten zitten aan hun grens en slepen zich van vakantie naar vakantie. Hier wordt echter weinig over gesproken. Toegeven dat je het niet meer aan kan, is not done. Enige begeleiding op dit vlak is in het onderwijs niet aanwezig. Over de toegenomen werkdruk in het onderwijs wil ik het nu niet hebben, want dat zou me te ver leiden. Maar het wordt wel tijd dat er concrete wijzigingen worden ingevoerd om het voor leerlingen én leerkrachten leefbaar te maken.

Wat brengt de toekomst?

Ik wil het gesprek zeker aangaan. Liever vandaag dan morgen. Hoe gaan we in de toekomst om met leerkrachten die langdurig afwezig zijn? Hoe kan het taboe doorbroken worden? Zou men tijdelijk een andere taak kunnen uitvoeren? Vandaag kan je enkel voltijds of deeltijds terugkeren, maar zijn er misschien kleine babystapjes mogelijk?

Niet alleen de leerkrachten ervaren stress op school, ook de leerlingen ondervinden een zekere druk. We leren onze jeugd zeer veel zaken, maar niet hoe je met stress moet omgaan. Nochtans lijkt het me opportuun dat we hen dit leren. Op deze manier kunnen we een tsunami aan toekomstige burn-outs of depressies voorkomen.

Er zijn geëngageerde leerkrachten die soms yoga in de klas doen, ontspanningsoefeningen doen of het gesprek met leerlingen aangaan ...., maar dit gebeurt niet op een structurele manier. Er hangt nog steeds een geitenwollensokkenimago over yoga en mindfulness. Terwijl dit wel concrete tools kan aanreiken... én er al genoeg onderzoeken zijn die aantonen dat yoga en mindfulness een positieve invloed hebben.

We moeten ons afvragen in welke maatschappij we willen leven en wat we onze jeugd willen meegeven. En vooral hoe we dit op een structurele manier zullen organiseren. Zal het onderwijs hier een actieve rol in spelen of aan de zijlijn toekijken?